Stres to czynnik stanowiący zagrożenie dla homeostazy organizmu, który może mieć zarówno krótko, jak i długofalowy wpływ na czynność przewodu pokarmowego. Dzieje się tak, ponieważ jelitowy układ nerwowy połączony jest z mózgiem za pomocą dwukierunkowych szlaków, tworząc tzw. oś mózgowo- jelitową, które wpływają na siebie wzajemnie.
Objawy stresu w przewodzie pokarmowym
Większość z nas, przynajmniej raz w życiu miała okazję przekonać się o tym, jak negatywne emocje i stres wpływają na pracę przewodu pokarmowego. Najczęściej towarzyszą im objawy takie jak: bóle brzucha, biegunka, problemy z wypróżnianiem, wzdęcia i gazy, które zalicza się do zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego. W tej postaci zazwyczaj utrzymują się do kilku dni, a następnie ustępują. Czasami jednak mogą mieć postać przewlekłą, która rozwija się na skutek trwałego działania stresu. Zalicza się tutaj: nieswoiste zapalenia jelit, zespół jelita drażliwego, wrzody trawienne żołądka lub dwunastnicy oraz choroba refluksowa przełyku[1].
Jak stres wpływa na jelita?
Przede wszystkim stres może stać się źródłem dolegliwości na tle czynnościowym, takich jak: wzdęcia, nadmierne gazy, biegunka, nudności i wymioty. Dzieje się tak, ponieważ stres wywiera wpływ na motorykę przewodu pokarmowego, zaburza czucie trzewne, upośledza wydzielanie żołądkowo-jelitowe oraz zmniejsza zdolność regeneracyjną błony śluzowej przewodu pokarmowego. Co ważne, stres w patologiczny sposób wpływa na mikroflorę jelit, powodując jej destabilizację. Ponadto, w wielu badaniach udowodniono, że czynniki środowiskowe i zachowania zdrowotne mają większy wpływ na zmienność mikroflory naszych jelit, niż wrodzone czynniki genetyczne. Można to dostrzec, obserwując zachodni styl życia, gdzie rozpoznaje się znaczne nasilenie zjawiska zwanego dysbiozą jelit, które polega na zaburzeniu różnorodności, ilości i składu bakterii jelitowych[2].
Kiedy się stresujemy i co możemy zmienić?
W dzisiejszych czasach stres towarzyszy nam niemal każdego dnia. Życie w ciągłym pędzie, praca pod nieustanną presją czasu, nadmiar obowiązków, pośpieszne spożywanie posiłków oraz brak odpoczynku to najczęściej spotykane sytuacje, które mają negatywny wpływ na poprawne funkcjonowanie układu pokarmowego. Dlatego bardzo ważne jest, aby dostrzegać niepokojące sygnały płynące z naszego ciała i zmieniać swój styl życia. Po pierwsze, warto zacząć od wygospodarowania sobie czasu w ciągu dnia na zjedzenie posiłku, które powinno odbywać się w spokojnej atmosferze. Po drugie, dobrze jest zaplanować sobie kilkuminutowe przerwy w pracy, podczas których można złapać oddech i spokojnie napić się wody. Po trzecie, warto do codziennej rutyny wpleść odrobinę aktywności fizycznej, która pomoże rozładować emocje nagromadzone w ciągu dnia[3].
Jak radzić sobie z jelitowymi objawami stresu?
Jeżeli stres jest przyczyną zaburzeń żołądkowo-jelitowych związanych z nadmiernym gromadzeniem się gazów w przewodzie pokarmowym, to dobrym wyborem będzie sięgnięcie po lek, który szybko przyniesie ulgę i pomoże pozbyć się dolegliwości. Dobrze jest wybrać ten lek, który ma w składzie symetykon (jak np. Espumisan) Symettkon to substanccja, która skutecznie rozbija i rozprasza gazy nagromadzone w przewodzie pokarmowym, zmniejszając uczucie ucisku i pełności w jamie brzusznej.
Rekomendacje:
Dąbek, A., Wybrane zasoby a radzenie sobie ze stresem w grupie pacjentów z zespołem jelita drażliwego, 2019.
Kloska, M., Stres oksydacyjny w etiopatogenezie nieswoistych chorób zapalnych jelit.” Postępy Biochemii 66.2, 2020.
[1] M. Kloska, Stres oksydacyjny w etiopatogenezie nieswoistych chorób zapalnych jelit, Postępy Biochemii 66.2, 2020, s. 143-150.
[2] Tamże, s. 144-152.
[3] A. Dąbek, Wybrane zasoby a radzenie sobie ze stresem w grupie pacjentów z zespołem jelita drażliwego, 2019, s. 34-71.